Geodeziyada istifadə olunan ölçü vahidləri

  İndi istifadə etdiyimiz ölçü vahidi-metr yunanca «ölçü» deməkdir. Uzun (böyük) məsafələrin ölçülməsi metrin-ümumiyyətlə, hər hansı bir ölçü vahidinin onun daxilində neçə dəfə yerləşməsi deməkdir.

Ümumiyyətlə, müxtəlif dövlətlərdə ölçü vahidləri bir-birindən çox fərqli olmasına baxmayaraq, yenə də onlardan istifadə olunur. (Cədvəl).

Cədvəl

Kilometr	Verst	Dəniz mili	İsveçrə ças	Coğrafi və ya alman mili	Şimali alman mili	İsveçrə mili
1	0,937	0,540	0,208	0,135	0,133	0,094
1,067	1	0,575	0,222	0,144	0,142	0,100
1,855	1,738	1	0,386	0,250	0,247	0,169
4,808	4,505	2,592	1	0,648	0,639	0,449
7,420	6,953	4	1,543	1	0,989	0,694
7,500	7,031	4,043	1,564	1,011	1	0,702
10,692	10,019	5,764	2,224	1,441	1,430	1

Bu ölçü vahidləri belə olub:

Rus ölçü vahidləri

1 verst=1066,78 m=500 sajen

1 sajen= 7 fut=3 arşin=2,1135 m

1 arşin =16 verşok = 28 dyum= 0,71118 m

1 verşok =0,04444 m

1 dyum =10 liniya =0,57142 verşok=0,02539 m

1 rus futu =  ingilis arşını =  ingilis yardı =0,30479 m

1 Paris futu=0,324839 m

1 Parisdyumu=0,027070 m

1 Paris liniyası=2,25583 mm

Reyn və Prus ölçü vahidləri

1 fut =0,31385 m

1 dyum=0,02615 m

1 liniya=2,17954 milim

Avstriya ölçü vahidləri

1 fut =0,316081 m

1 dyum=0,02634 m

1 liniya=0,00219 m

İngilis və Amerika ölçüləri

1 fut =12 dyum =120 lin

1 yard=3 fut =36 dyum

1 fortom=2 yard =9 fut

1 rod=5  yard=16 fut

1 şen =100 lirk=4 rod=22 yard

1 furl=10 rod=220 yard=660 fut

Ölkələrin özlərinin daxilində belə ölçü vahidləri müxtəlif olmuşdur. Azərbaycan başqa dövlətlərə nisbətən kiçik bir əraziyə malik olmasına baxmayaraq, onun regionlarında-Bakıda bir arsında 22 verşok, Gəncədə 23 , Naxçıvanda 21 , Şəkidə 23, Şuşada 16 versok və s. götürülürdü. Belə ölçü vahidlərindən istifadə olunan dövrdə başqa ölkələrdə olduğu kimi Fransada da (Paris şəhərində xüsusilə) astronom və geodezistlər ölçü işləri aparırdılar.